Ik vraag dus ik ben #4 — Van waar komt onze drang naar macht?
Wat was er eerst, de vraag of de gedachte?
In “ik vraag, dus ik ben” laat ik mijn nieuwsgierigheid los op interessante vragen aan mezelf en de wereld. Met deze vragen komen natuurlijk ook gedachten en intuïties, de bouwstenen van antwoorden op de vragen. Zie jij missende bouwstenen? Of onderneem jij actie rond deze onderwerpen? Laat het weten!
Vragen staat vrij, antwoorden ook!
Van waar komt onze drang naar macht?
Vorige week stelde ik een vraag vanuit een puur neurologisch en psychologisch standpunt: “Kunnen we racisme eigenlijk wel oplossen?” Daar kreeg ik natuurlijk veel reactie op, en uit die reacties kwamen twee belangrijke dingen naar voren:
- Racisme is onderdrukking en positief racisme bestaat eigenlijk niet. Dat is privilège.
- Racisme is het resultaat van een machtsspel. En dat machtsspel was ik compleet vergeten in rekening te brengen in het vorige artikel.
MACHT is de invloed die een persoon, bedrijf of organisatie heeft op anderen. Als iemand macht heeft, doen andere mensen datgene wat hen wordt opgedragen.
Racisme is het product van machtsstrijd. Het onderscheid op vlak van huidskleur is een wapen dat doorheen de geschiedenis gebruikt is door zo goed als alle culturen om te kunnen winnen van een ander. En het is een verdomd goed wapen aangezien het perfect gebruik maakt van de mechanismen die in ons brein aanwezig zijn.
Als we racisme als iets slecht bestempelen (eg2), en dus willen oplossen, dan is het belangrijk dat we ons afvragen: Vanwaar komt dat machtsspel dan?
Om deze vraag te proberen beantwoorden ging ik me verdiepen in mijn boek van evolutionaire psychologie. Daaruit blijkt dat onze drang naar macht ontstaat uit onze drang om het alfa-mannetje en alfa-vrouwtje te zijn. We willen bovenaan de sociale ladder staan en zo de beste toegang krijgen tot grondstoffen en opportuniteiten om onze genen te verspreiden (eg3 en eg4).
ECHTER — ik merkte heel snel dat heel veel van de onderzoeken die gebeurd zijn, beschrijvende onderzoeken zijn. Ze beschrijven vooral bestaand gedrag. Hierdoor krijg je een indicatie van de onderliggende mechanismen, maar geen uitleg over hoe die onderliggende mechanismen effectief werken.
Naar analogie: Je kan het gedrag van een auto beschrijven. Een auto rijdt dankzij een bestuurder en ook dankzij benzine die in de auto gegoten wordt. Maar je kan daaruit niet kan afleiden hoe de motor van een auto is opgebouwd, evenals welke fysische en chemische processen er gebeuren (Je kan enkel hypotheses opstellen).
Dus wat is die motor in ons die ervoor zorgt dat we de macht willen grijpen? En hoe werkt die motor?
Enkelen onder jullie zullen al opgemerkt hebben dat dit het ultieme nature/nurture debat is. “Nature” zijn onze genen en onze biologische machine, “nurture” is onze cultuur en wat we aangeleerd krijgen.
Dus de vraag “Van waar komt onze drang naar macht” anders gesteld: Wat is de hardware in ons hoofd waarop de software “machtsspel” draait?
Want als we deze vraag kunnen beantwoorden, dan kunnen we naar de volgende vraag gaan: Hoe kunnen we onze cultuur zo aanpassen dat we die hardware anders kunnen gebruiken? Of omgekeerd: Als we onze “nature” beter begrijpen, hoe kunnen we dan onze “nurture” bewust optimaliseren voor een meer gelijke samenleving zonder racisme.
Extra gedachten (eg’s)
Eg1: Vooraleer je denkt — amai, dit is een filosofische ver-van-mijn-bed-show. Niets is minder waar. Dit heeft impact op de relatie met je familie, je vrienden, je collega’s, tot de lokale en de wereldpolitiek.
Eg2: Goed of slecht?….ja…eigenlijk bestaat goed of slecht niet. Het is een beoordeling, een abstractie en een categorisering door ons brein om energie te sparen. Racisme “het bewust en/of onbewust uitoefenen van macht door iemand te benadelen op vlak van huidskleur” is dan “slecht” omdat het de maatschappij niet dient. Racisme is vooral een enorme onderbenutting van potentieel!
Eg3: De evolutionaire dominantie-strijd is zeer interessant. Fysieke sterkte is bijvoorbeeld niet de doorslaggevende factor, en al zeker niet in de huidige menselijke samenlevingen. Andere zeer belangrijke factoren zijn Intelligentie, competentie, vrijgevigheid, sociale vaardigheden,…en ga zo maar door. Daardoor krijg je enorm veel verschillende manieren om macht te vergaren. Game of Thrones is daar een mooie weerspiegeling van. De complexiteit in dominantie-strijd brengt een interessante contradictie met zich mee: Hoe meer verantwoordelijkheid je neemt en hoe meer cognitief vermogen je spendeert aan het welzijn van de gehele groep, hoe minder brein-kracht je over hebt om je in het “machtsspel” te verdiepen. Wanneer er een vooral individuele machtsstrijd is, krijg je egoïstische machthebbers. Wanneer er meer collectief in groep gewerkt wordt (en het cognitief vermogen dus verspreid wordt over meerdere individuen) dan krijg je meer competente leiders. #EfficientSamenwerken
Eg4: Evolutionair gezien zal een man de macht grijpen door dominant te zijn en alle andere mannetjes te tonen wie de beste is. Echter, een vrouw heeft een andere dominantie-techniek: vrouwen gaan eerder de macht geven aan de juiste man om zo mee te klimmen in de hiërarchie. Maar als je bijvoorbeeld kijkt naar een bedrijf, dan zijn er geen romantische of seksuele relaties. De man gaat naar de top omdat vrouwen hem naar de top laten gaan, maar zij krijgen daar niets voor terug (tenzij een kantoorromance). Eén van de redenen waarom er dus zo weinig vrouwen aan de top staan in onze huidige — patriarchale — maatschappij is dus evolutionair. Dit is een duidelijke indicatie van twee dingen: Eén, dat onze maatschappelijke systemen niet afgestemd zijn op de biologie van het menselijk lichaam. Twee, dat er ook een enorme onderbenutting is van vrouwelijk potentieel.
Eg5: Vind je dit interessant en wil je dat ik meer en betere vragen stel? Wil je dat we samen een groter publiek bereiken voor onze antwoorden? Dan kan je me vanaf nu steunen via Patreon. Ga naar mijn Patreon-pagina en word een mecenas aka patron. Infinite gratefulness!
Auteur: Zjef Van Acker
Chief Editor: Els de Graef
Verder in de reeks “Ik vraag dus ik ben”
Seizoen 1 Artikels:
#12 — Wat is het potentieel van België?
#11 — Wie heeft de macht?
#10 — Wat is de ideale job?
#9 — Waarom krijgen we geen geld voor ons afval?
#8.2 — Waarom mogen we maar op één partij stemmen?
#8.1 — Waarom hebben we eigenlijk een regering nodig?
#8.0 — Wat is er zo moeilijk aan de Belgische politiek?
#7 — Wat doen we als blijkt dat we echt met teveel zijn?
#6.1 — Vlees eten is ethisch wanneer…
#6 — Wanneer is het “ethisch” om vlees te eten?
#5 — Hebben veganisten ongelijk?
#4 — Van waar komt onze drang naar macht?
#3 — Kunnen we racisme eigenlijk wel oplossen?
#2.1 — Waarom boeren we niet zelf?
#2 — Waarom disrespecteren we onze boeren?
#1 — Waarom laten we zoveel auto’s toe in de stad?
More “I ask therefore I am”
Find all podcasts and articles — click here and dive into the archives.
Do you want to stay updated? — click here and subscribe to the newsletter!
I ask therefore I am (IATIA) investigates the philosophies that are at the foundations of our civilisation, starting there IATIA builds solutions to complex problems.
Website
http://www.iaskthereforeiam.com
Instagram
https://www.instagram.com/i_ask_therefore_i_am/
Youtube-channel https://www.youtube.com/channel/UCL_oYg4uhQDjVzBJA9VF2OA
LinkedIN
https://www.linkedin.com/company/i-ask-therefore-i-am
